Chronische hyperventilatie en je zenuwstelsel

Maaike is 25 en heeft een pittige tijd achter de rug. Net na de bevalling van haar eerste kindje twee jaar geleden, blijkt haar moeder borstkanker te hebben in een ver gevorderd stadium. Terwijl Maaike eigenlijk al haar aandacht op haar kindje wil richten komt daar nu de zorg voor haar snel zieker wordende moeder bij. Maaike heeft een eigen nagelsalon, die ze tijdelijk gesloten heeft om bij haar moeder te kunnen zijn. Gedurende deze twee jaar zorgt Maaike voor haar dochtertje, haar moeder en haar vriend. Het huishouden loopt op rolletjes, er staat elke dag een verse maaltijd op tafel die Maaike voor zij zelf gaan eten ook nog even bij haar moeder brengt. Uiteindelijk gaat het zo slecht met haar moeder dat Maaike haar naar het hospice moet brengen, waar haar moeder tenslotte komt te overlijden.

Het is inmiddels een half jaar later als Maaike zich aanmeldt bij mijn praktijk. Haar leven is in een rustiger vaarwater gekomen. Haar dochtertje is een vrolijke kleuter en de relatie met haar vriend is goed. Ze heeft geprobeerd haar salon weer te openen, maar zodra ze weer ging werken ging het mis. Ze kan zich niet concentreren, heeft het gevoel dat ze er niet echt “bij” is alsof het leven zich buiten haar om voltrekt zonder dat zij er echt deel van uit maakt. Ze is moe, maar slaapt onrustig en wordt net zo moe wakker als ze is gaan slapen. Maaike houdt van lezen, maar na een bladzijde voelt zij zich licht worden in haar hoofd en kan ze niet verder lezen. Prikkels lijken sterker binnen te komen dan voorheen en geluiden irriteren haar. Ze is kortaf tegen haar vriend, en als haar dochtertje huilt maakt ze zich verdreven zorgen of er iets aan de hand is. Maaike heeft een aantal gesprekken gehad met een psycholoog en die hebben echt wel geholpen. Ze snapt dat ze een tijd te weinig aandacht voor zichzelf heeft gehad. Maar waarom heeft ze nú al die klachten, juist terwijl het nu eigenlijk allemaal veel beter gaat? En vooral: wat kan ze eraan doen??

Maaike heeft twee jaar áán gestaan. En haar lichaam heeft wel signalen gegeven dat ze rustiger aan moest doen, maar die heeft ze genegeerd, want daar was geen tijd voor. En ze deed het goed, want iedereen kreeg de aandacht die hij of zij nodig had, behalve zijzelf. Maaikes zenuwstelsel staat nog steeds in standje overleven.

Over het zenuwstelsel

Ons zenuwstelsel bestaat uit twee delen: het sympatische en het parasympatische deel. Het sympatische deel staat voor actie. Het zorgt ervoor dat we kunnen handelen als dat nodig is: een sprintje trekken naar de bus, een deadline op je werk, je kind wegtrekken als het voor een auto dreigt te komen. En dat is prima, daar is het voor bedoeld. Het parasympatische deel zorgt voor ontspanning. Wanneer het systeem ontspannen is, is er energie om te herstellen, je eten te verteren, te verbinden met anderen, leuke dingen te doen. De twee delen werken samen. Het sympatische deel wordt geactiveerd als dat nodig is en als de situatie voorbij is, schakel je weer terug naar het parasympatische deel. Je brein scant continu of de situatie zó is dat je kunt ontspannen óf dat je in actie moet komen. En wanneer alles goed op elkaar is afgestemd, is er niets aan de hand. Het gevaar ontstaat wanneer het sympatische deel van het zenuwstelsel continu geprikkeld wordt en er geen tijd genomen wordt om te ontspannen.

De relatie tussen je adem en je zenuwstelsel

Je ademhaling voegt zich naar de staat waarin je je bevindt. Is het parasympatische rust-deel actief dan adem je laag, rustig, licht en vloeiend. Is het sympatische actie-deel actief dan adem je sneller en hoger. Wanneer je systeem eigenlijk altijd in de actie-stand staat, is de adem continu hoog en snel. En dat kan best een tijdje, maar vaak zie je dat zelfs als de reden waarom je sympatische zenuwstelsel geprikkeld werd al láng voorbij is, de ademhaling nog steeds hoog en snel is. Het is een patroon geworden en je merkt het zelf niet meer op. We noemen dit disfunctioneel ademen, chronische hyperventilatie of het hyperventilatie syndroom. Je lichaam geeft echter wel degelijk signalen af.

Signalen van chronische hyperventilatie:

• Je moet vaak zuchten of gapen
• Je bent moe, meer dan je zou verwachten
• Je bent prikkelbaar
• Je hebt meer last van geluiden, licht of kleren die niet lekker zitten
• Je voelt je licht in je hoofd
• Je hebt het gevoel niet echt aanwezig te zijn
• Je hebt tintelingen rond je mond, in je handen of voeten
• Je kunt je niet concentreren
• Je hebt het gevoel alsof er een band rond je borst zit
• Je hebt het gevoel niet diep door te kunnen ademen
• Je voelt je angstig
• Je hebt buikpijn en moet vaak boeren of winden laten

Wat kun je aan chronische hyperventilatie doen?

Het eerste is dat je je moet realiseren dan je juist niet zoveel moet dóén. Je hebt er alles voor over om te weten wat je moet doen om van je klachten af te komen. Maar juist uit deze doe-modus komen en meer te zijn kan al een hoop helpen. Het tweede belangrijke is dat je gaat snappen hoe dit bij jou werkt. Leer de signalen herkennen en geef ze de aandacht die ze verdienen. Bouw regelmatig rust in: 5 minuten per uur, een uur per dag en een dag per week minimaal. Zoek uit wat dingen zijn waardoor jij kunt ontspannen. Realiseer je daarbij dat prikkels van telefoon of televisie niet helpen om te ontspannen. In tegendeel, voor je zenuwstelsel zijn dit prikkels die het sympatische deel aan zetten!

Tenslotte

Ben je benieuwd of klachten die jij ervaart mogelijk veroorzaakt worden door chronische hyperventilatie? Doe de gratis hyperventilatie test en kijk of dat zo is! Kun je wel wat hulp gebruiken? In de online training Just Relax ontvang je vier weken lang elke werkdag een korte ontspanningsoefening. Op vrijdag stuur ik je een stoelyogaserie van 15 minuten en op zaterdag een Yoga Nidra les. Ideaal om het weekend ontspannen mee te beginnen! Wil je met me overleggen wat voor jou een goed weg zou kunnen zijn? Sinds kort kun je via mijn website zelf een gratis adviesgesprek van 15 minuten via ZOOM inplannen. Ik help je graag verder!