Yoga binnen de behandeling van adem- en stemklachten

Naast logopedist en ademtherapeut ben ik ook yogadocent. De vorm van yoga waarin ik ben opgeleid is Hatha Yoga. Lange tijd heb ik dit zelf als een beroep gezien náást mijn werk als logopedist, maar meer en meer groeiden die beroepen naar elkaar toe. Nu gebruik ik yoga binnen mijn behandelingen en mijn online trainingen.

Maar wist jij dat yoga veel meer inhoudt dan een reeks ingewikkelde houdingen, mogelijk gecombineerd met ademhalingsoefeningen en een beetje meditatie? Eigenlijk zijn de houdingen maar één aspect van yoga volgens de traditionele Indiase opvatting. In India is yoga namelijk een complete levensstijl, een achtvoudig pad dat leidt naar verlichting.

Ongeveer rond het jaar 200 na Christus schreef Patanjali de Yoga Sutra’s. Hierin worden bewegingsoefeningen en richtlijnen voor meditatie beschreven. Volgens Patanjali zijn we allemaal deel van de goddelijke werkelijkheid en daarom zijn we voortdurend op zoek naar eenheid met het goddelijke. Vanaf onze geboorte, wanneer we een menselijke ziel ontvangen, voelen we ons gescheiden en gedurende ons hele leven proberen we manieren te vinden om weer heel en gelukkig te worden.

Volgens de leer van Patanjali moet een yogabeoefenaar acht stadia doorlopen om uiteindelijk verlichting te bereiken. Dit wordt het Achtvoudige Pad van Patanjali genoemd. In feite zijn de eerste vijf stadia in de Indiase traditie voorbereidende stappen om tot meditatie (de volgende drie stadia) te kunnen komen. Door de eerste vijf stadia te doorlopen, zuiveren we ons lichaam en geest, zodat meditatie in ons bewustzijn kan ontstaan. Alle acht stadia moeten gelijktijdig worden beoefend en zijn onderling afhankelijk en gelijkwaardig.

De eerste drie stappen van het achtvoudige pad noemen we het naar buiten gericht zoeken:
Met Yama (1) en Niyama (2) leren we onze emoties beheersen en blijven we in harmonie met elkaar. Door middel van Asana (3) houden we het lichaam gezond en in harmonie met de natuur. Hierdoor worden we meester over ons lichaam en wordt het lichaam een gepast voertuig voor de ziel.

De twee volgende stappen worden het naar binnen gericht zoeken genoemd:
Pranayama (4) en Pratyahara (5) leren ons onze adem te beheersen en daarmee ook onze geest. We bevrijden onze geest van de zintuiglijke begeerten.

De laatste drie stappen worden het zoeken naar de ziel genoemd:
Dharana (6), Dhyana (7) en Samadhi (8) voeren ons naar het meest innerlijke, we kijken niet naar de hemel om god te vinden, we vinden het goddelijke dat in onszelf is. Deze laatste drie stadia houden ons in harmonie met onszelf en het grotere.

Yama en Niyama hangen samen met Karma: de wet van oorzaak en gevolg. Wanneer we ervan uitgaan dat alles wat we doen, denken en zeggen een zaadje is dat we planten, zal dat wat we gezaaid hebben later in ons leven geoogst worden. Het is dus van belang dat je positieve dingen zaait!

Hatha yoga bestaat dus onder andere uit houdingen en oefeningen waarbij alle spieren in het lichaam gebruikt worden. De oefeningen zijn er op gericht je bewust te maken van de spanning in het lichaam. Spanning maakt de spieren kort en stijf, waardoor je belemmerd wordt bij het maken van bewegingen. Ook wordt daardoor de doorbloeding in spieren en organen minder. Uiteindelijk kan dat voor allerlei klachten zorgen: nek-, schouder- en rugklachten, concentratie- en ademhalingsproblemen.
De spanning in het lichaam wordt weer losgemaakt en losgelaten door het bewuste gebruik van de adem. Tijdens de oefeningen merk je heel duidelijk dat er een verband bestaat tussen de spanning en je adem: spanning zorgt er bijvoorbeeld voor dat je de adem vasthoudt. Door je tijdens een houding te concentreren op je adem merk je dat je controle hebt over je adem en je adem kunt sturen. Als de adem rustiger wordt en meer ontspant, ontspannen ook de spieren steeds beter. Alle yoga houdingen zijn dan ook een combinatie van het gebruik van het lichaam en het gebruik van de adem.

Ik zet regelmatig yoga oefeningen in om de wervelkolom soepel te maken zodat daar weer ruimte ontstaat om de adem vrij en gemakkelijk te laten bewegen. Voorbeelden van oefeningen die ik veel gebruik zijn: ruimte in de flanken, zoemende bij pranayama en de strand-visualisatie.

Meer over mijn online trainingen vind je via Adempunt Academy.