Een baby heeft een sterke zuigreflex. Deze is nodig om je baby te leren drinken uit de borst én daarnaast verlaagt het de bloeddruk en hartslag. Op het moment dat de baby steeds minder uit de borst drinkt en ook vast voedsel krijgt, verliest het zuigen steeds meer zijn functie. Helaas zijn veel kinderen dan al zo gewend aan de zuiggewoontes dat het lastig is om het duimen of op de speen zuigen nog af te leren. Toch is het verstandig om hier wel mee aan de slag te gaan. De nadelen van zuiggewoontes zijn namelijk flink.

1. Er kunnen problemen optreden met slikken en praten doordat door de zuiggewoontes de tong altijd onder in de mond ligt.
2. Deze verkeerde tongligging heeft ook invloed op de stand van de tanden. Er kan een open- of overbeet ontstaan.
3. De bovenkaak en gehemelte groeien in de hoogte in plaats van in de breedte uit. Hierdoor kan het neustussenschot scheef groeien en kunnen problemen met ademen ontstaan.
4. Kinderen die duimen of op een speen zuigen hebben vaak last van een openstaande mond en mondademhaling.
5. Het gevolg hiervan is dat het speeksel zijn beschermende werking verliest. En dat zorgt ervoor dat je kind een grotere kans heeft op tandvleesontstekingen en gaatjes in zijn tanden en kiezen.

De gevolgen van duimen en op een speen zuigen zijn hetzelfde: versmalling van de bovenkaak, een hoog gehemelte, een open- of overbeet. Wel is een speen makkelijker af te leren, want die kun je weggooien en een duim niet. Het is verstandig om zo jong mogelijk te stoppen met duimen of op een speen zuigen. Ideaal is rond het moment dat vast voedsel geïntroduceerd wordt, maar in ieder geval voordat een kind tweeënhalf is. Hoe vroeger je ermee begint, des te makkelijker het zal zijn!

Je kunt het stapje voor stapje proberen, maar het best werkt de radicale methode : acuut stoppen. Gewoon geen speen meer geven. En als je kind naar de speen vraagt, eerlijk zeggen dat-ie weg is. Over het algemeen is het een dag of drie afzien. Je kind zal slecht slapen, jengelen en huilen. En wanneer je daarna doorzet is na 21 dagen een nieuwe gewoonte aangeleerd. Ben je niet van de radicale aanpak? Lees dan in ieder geval onderstaande tips even door!

Wacht niet te lang!

Hoe langer je wacht , des te meer je kind gehecht raakt aan de speen. De zuigbehoefte van baby’s neemt na zes maanden al flink af. Probeer daarom voor de eerste verjaardag van je kind afscheid te nemen van de speen. De meeste kinderen stoppen rond hun tweede met de speen.

Bouw geleidelijk af

Bouw de speentijd geleidelijk af door hem alleen nog op bepaalde tijdstippen te geven, bijvoorbeeld als het bedtijd is.

Koop geen nieuwe

Speen kwijt of kapot? Koop geen nieuwe meer. Je kind merkt vanzelf dat er steeds minder spenen in huis liggen en zal er na een tijdje niet meer om vragen.

Maak het leuk

Vertel dat de spenen moeten worden ingeleverd in een bakje, zodat de spenenfee ze naar nieuwe baby’s kan brengen. Na een nachtje slapen zijn alle spenen weg, maar heeft de fee wel een cadeautje achter­gelaten. Vraagt hij of zij er na een paar dagen toch weer om? Help je kind herinneren dat andere baby’s de speen nu hebben.

Maak het jezelf niet te makkelijk

Het gaat vaak automatisch: je kind huilt tranen met tuiten en jij geeft de speen. Neem je kind liever op schoot, geef aandacht aan waarom het huilt, knuffel hem en ga dan weer over op de orde van de dag.

Kies een rustig moment

Als jullie gaan verhuizen of er is net een broertje of zusje geboren, dan is dat een spannende tijd. Niet zo geschikt om met de speen te stoppen. Ook jij moet er energie in kunnen steken!

Zoek een alternatief

Kan je kind echt niet slapen zonder? Bedenk samen iets wat hij of zij in plaats van de speen mee naar bed kan nemen, zoals een knuffel of pop.

Blijf consequent 

Probeer, ook op moeilijke momenten, bij je standpunt te blijven. Het is de enige manier. Als je toch toegeeft, is alle moeite voor niets geweest!

Duimen is wat lastiger om af te leren. Dit kan eigenlijk niet radicaal.

Afzwakken & afleiden

Probeer de gewoonte om te duimen langzaam minder te laten worden. Als je kind zit te duimen, leidt hem dan af met iets waarbij hij twee handen nodig heeft. Laat hem je bijvoorbeeld helpen. Doe dit vooral op de tijden wanneer hij standaard duimt. Bijvoorbeeld bij het naar bed gaan. Laat hem het boek vasthouden dat je voorleest of laat hem een grote knuffel beethouden.

Samen een geheimpje

Als je kind wilt stoppen met duimen, stimuleer hem dan door er samen een geheimpje van te maken. Vertel hem dat je ook wel eens met iets wilde stoppen en hoe moeilijk dat was. Zo voelt hij zich begrepen. Spreek samen een geheim signaal af. Als je kind zit te duimen, kun je hem een signaal geven dat alleen hij begrijpt. Zo hoeft hij zich niet te schamen en maak je er nog een spelletje van ook.

Gebruik autoriteit

De juf of de tandarts inlichten over het stoppen met duimen kan helpen met de beslissing van je kind om te stoppen. Laat ze vertellen waarom duimen niet meer past bij een grote jongen of meisje.

Duimen in de nacht

Lastiger is het om het duimen in nacht af te leren. Duimzuigen gaat dan onbewust. Jij kunt je kind hierbij helpen door – wanneer je kind slaapt – zijn duim uit de mond te halen en zijn mond te sluiten. Zo zorg je ervoor dat je kind weer door zijn neus gaat ademen. Na een paar weken kun je de duim afplakken met bijvoorbeeld een pleister of handschoenen aandoen, zodat het duimen ook niet meer per ongeluk gebeuren.

Duimhoesjes

Soms is er iets meer voor nodig om van het duimen of vingerzuigen af te komen. Een aantal kinderen bij mij in de praktijk heeft baat gehad bij het gebruik van een duimhoesje. Het duimhoesje is in feite een van stof gemaakte duimbeschermer. Het gaat als een handschoen over de duim heen en wordt stevig om de pols vastgezet met plastic drukknopen.