Logopedie bij chronische hoestklachten | SPEICH-C

Logopedie bij chronische hoestklachten | SPEICH-C

Logopedie bij chronische hoestklachten | SPEICH-C

Hoesten is een veel voorkomende klacht, waarvoor mensen een bezoek brengen aan de huisarts of de medisch specialist. Hoestklachten ten gevolge van een verkoudheid gaan meestal binnen twee of drie weken over. Klachten ten gevolge van een virus kunnen nog weleens zes weken duren. Maar als hoestklachten langer dan acht weken aanwezig zijn spreek je van chronische hoest. Voor de leesbaarheid spreek ik in dit artikel over chronisch hoesten, maar dit kan ook chronisch kuchen en/of schrapen zijn.

Hoe vaak en bij wie komt chronisch hoesten voor?

Chronisch hoesten komt bij iets meer dan 10% van de Nederlandse bevolking voor. De meerderheid is vrouw. Vrouwen hebben in vergelijking met mannen een hogere gevoeligheid voor de hoestreflex. Daarnaast kunnen zij ook meer hoesten door het gebruik van ACE-remmers, dit zijn medicijnen tegen bijvoorbeeld een hoge bloeddruk.

De behandeling van hoesten met medicijnen helpt bij de meeste patiënten. Bij 20 tot 30 procent van de patiënten met blijvende hoestklachten die met medicijnen behandeld worden, blijven de hoestklachten aanwezig. Deze groep patiënten komt in aanmerking voor logopedische behandeling.

Wat doet een logopedist?

Wanneer je huisarts of longarts je verwijst naar een logopedist, neem ik eerst een onderzoek af. Het onderzoek begint met het stellen van vragen over je klachten. Verder wil ik weten of je:

  • voldoende vocht drinkt
  • door je mond of neus ademt
  • hoestklachten ook erger worden bij spreken
  • weet waar de prikkel begint en hoe die voelt
  • al handigheidjes heeft om de hoest te onderdrukken.

Ik let goed op hoe je spreekt, wat je doet als je een hoestprikkel krijgt en of er nog bijzonderheden zijn aan de manier van ademen, stemkwaliteit en/of de spanning van de spieren in je keel.

Ik bespreek met je wat er is opgevallen, zodat je inzicht krijgt in je hoestklacht. Je krijgt ook uitleg over hoe je de prikkel van het hoesten kunt veranderen, zonder te hoesten.

Afhankelijk van de resultaten van het onderzoek, stel ik een  behandelplan op dat ik met je bespreek. Dit behandelplan is helemaal voor jou persoonlijk gemaakt op basis van jouw klachten en mogelijkheden voor behandeling.

Behandeling volgens het SPEICH-C programma

Mensen met chronische hoestklachten kunnen bij een logopedist leren hoe zij het beste om kunnen gaan met de prikkeling die het chronisch hoesten veroorzaakt.Steeds meer (long-)artsen verwijzen dan ook naar de logopedische praktijk omdat uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat het SPEICH-C programma dat ik gebruik bij de behandeling van chronische hoest goede resultaten boekt bij het oplossen van chronische hoestproblemen. Dit in tegenstelling tot vroeger toen chronische hoestklachten uitsluitend medisch behandeld werden. Het SPEICH-C programma bestaat uit vier onderdelen:

Uitleg

In de behandeling geef ik uitleg over de functie en de gevolgen van het hoesten, schrapen of kuchen. Je krijgt inzicht in de negatieve gevolgen van deze gewoontes. Er is vaak weinig voordeel van het hoesten. Er is namelijk niet iets wat acuut uit de luchtweg verwijderd moet worden. Hoesten is soms een reflex en soms niet. Je leert de prikkels voorafgaand aan het hoesten te herkennen.Samen met de behandelend logopedist of ademtherapeut ga je op zoek naar deze prikkels en hoe je hier controle op kunt krijgen.

Controle technieken

Het tweede onderdeel richt zich op het leren onderdrukken van het hoesten. De drempel waarbij de hoestprikkel uitgelokt wordt ligt bij mensen die kampen met een chronische hoest lager dan bij mensen zonder hoestklachten. Je leert dus eerst om de drempel om te gaan hoesten te verhogen. Dit doe je door niet of anders te reageren op de hoestprikkel. Eerst breng je de hoest in kaart om vervolgens op een andere manier op de prikkel te reageren.

Voorbeelden van controle technieken

Dit kun je doen door ‘afleiding’ zoals slikken terwijl je het hoesten onderdrukt, ademen met een ontspannen keel, ademen met een gecontroleerde hoest en ontspanning in het keelgebied. Deze technieken worden aangeleerd en geoefend in de logopedische behandeling of bij de ademtherapeut en worden vervolgens thuis geoefend. Op die manier kun je de nieuwe reactie op het hoesten in de dagelijkse situatie eigen maken.

Afleiding kun je bijvoorbeeld oefenen door vijf seconden te wachten en dan een slokje water, ijs of kauwgom te nemen. Slikken terwijl je het hoesten onderdrukt kun je oefenen door krachtig te slikken in combinatie met het voorover buigen van het hoofd en het tegen elkaar aandrukken van de handen.

Ademen met een ontspannen keel en ademen met een gecontroleerde hoest wordt geoefend met aandacht voor de buikademing en vermindering van de ademhaling onder de sleutelbeenderen waarbij de schouders omhoog gaan, het vermijden van spanning bij inademing en uitademing met stemloze klanken zoals ssss en fffff.

Ontspanning in het keelgebied kan worden bereikt door te oefenen met afwisseling van spanning en ontspanning in het keelgebied. Zodra je kunt ontspannen in het keelgebied wordt dit toegepast tijdens het ademen en daarna tijdens het stemgeven waarbij je begint met de klinkers en woorden die beginnen met een klinker.

Training stemhygiëne

Dit onderdeel richt zich op het verminderen van de prikkels in de keel die het hoesten uit kunnen lokken en het bevochtigen van het keelgebied. Je kunt hierbij denken aan het vermijden van roken en passief meeroken, het stimuleren van het ademen door de neus en het verminderen van het gebruik van koffie en alcohol. Als er sprake is van reflux, het terugvloeien van maagzuur in de slokdarm, kun je kijken naar de keuze van voeding en het moment van eten en drinken. Stomen en voldoende drinken helpt ook om de keel vochtig te houden. Ook leer je hoe je je stem zo kunt gebruiken dat deze het hoesten niet opwekt.

Coachen

Het laatste onderdeel richt zich onder andere op het accepteren dat je zelf iets moet veranderen aan het hoesten. Dit is soms best lastig. Ik ondersteun je hierin en samen stellen we doelen die haalbaar voor je zijn.

Verloop van de behandeling

In de regel werken we een maand of drie met elkaar. In de periode zien we elkaar 4-6 keer. In de behandeling doen we oefeningen waar je vervolgens thuis mee aan de slag gaat. Na 3 keer bekijken we samen of de behandeling aanslaat en of en hoe we verder gaan.

Afspraak maken

Via deze module is het uitsluitend mogelijk om een eerste afspraak via ZOOM in te plannen. Vervolgafspraken kunnen alleen door bestaande cliënten worden ingepland.